Kleuters en jonge schoolkinderen ontwikkelen zelfstandigheid door middel van aanmoediging en goedkeuring. Deze kernverlangens vullen elkaar aan, maar hebben net een andere nuance. Deze keer ga ik verder in op aanmoediging, de volgende keer op goedkeuring.
Eigen mening
Je kunt je kind natuurlijk bij alles aanmoedigen. Het belangrijkste is volgens mij dat je je kind aanmoedigt dicht bij zichzelf te blijven. Te voelen wat er in zijn of haar hart leeft. Te voelen hoe het lichaam aanvoelt. Te doen wat ze zelf willen, daarbij natuurlijk wel rekening houdend met anderen. Een kind aanmoedigen zijn of haar eigen mening te ontwikkelen ondanks de groepsdruk van vriendjes en vriendinnetjes. Dit is nog niet zo heel sterk op de kleuter/jonge schoolkind leeftijd, maar het begint al wel mee te tellen. Nu kunnen ze nog oefenen: ervaren hoe het is als je iets anders doet/wil/vindt dan de meerderheid van de klas. Nu is het nog mogelijk als ouder daarin gerust te stellen als blijkt dat ze iets anders denken dan hun klasgenootjes. Als ze ouder worden, gaan ze steeds meer vergelijken en wordt de mening van leeftijdsgenoten veel belangrijker. Als ze dan nog niet nooit hebben ervaren hoe het is om een alleen-mening te hebben, dan is het moeilijker als ze iets ouder zijn en groepsdruk echt een ding wordt.
Invloed van buitenaf
Ook leraren en (ouders van) vriendjes en vriendinnetjes moedigen je kind aan. Dit gaat misschien niet helemaal in de richting die jij wil. Keur het niet af, maar probeer het een beetje te sturen als het lukt. Bijvoorbeeld zeg niet ‘dat doen ze misschien zo bij Pietje, maar hier doen we dat heel anders’. Maar ‘goh, bij Pietje doen ze dat anders. Wat vind jij daarvan? En hoe vind jij het hoe wij dat doen? Waarom vind je dat fijner of juist niet?’ Moedig je kind aan zelf na te denken, de eigen mening te vormen over iets. Dat is zo belangrijk in deze tijd.
Intuïtie
Ik probeer mijn dochters vooral aan te moedigen naar zichzelf, eigenlijk naar hun hart te luisteren. Je hart fluistert, dus je moet vaak even stil worden om het te horen. Dat is soms best wel lastig, dat vind ik zelf soms ook nog lastig om daar echt naar te luisteren. Vooral als je kind een andere mening heeft dan de meerderheid in de klas. We hebben moedige mensen nodig in onze tijd. Mensen die de moed hebben te luisteren naar hun intuïtie en de buitenwereld durven te begrenzen als dat nodig is. Op een natuurlijke, vriendelijke wijze. Vanuit het idee ‘iedereen mag zijn en vinden wat hij wil’. Maar dan ook echt iedereen. Veel mensen gaan mee met de mening van de meerderheid. Binnen de mening van de meerderheid mag iedereen zijn wie hij of zij is, maar als je mening daar buiten valt, kan je zomaar gecanceld worden. Als je de mening van anderen belangrijker vindt dan je eigen gevoel, denk ik dat je je van binnen wel ongemakkelijk voelt. Wellicht ben je nooit aangemoedigd je gevoel te volgen en zijn gevoelens juist weg gewuifd ‘stel je niet zo aan’, ‘dat is kinderachtig’, ‘doe eens lief’. Met alle gevolgen van dien. Want als je de mening van anderen belangrijker maakt dan je eigen gevoel, is de kans groot dat je je afsluit van je gevoel. En dan kan je er als volwassene moeilijker bij. Of je wordt onzeker: ben ik nu gek? Moed zit ook in aan-moed-iging. Aanmoedigen is dus eigenlijk moed inpraten.
Spelen
Ik moedig mijn dochters ook aan veel te blijven spelen. Hier is Playmo, lego en LOL surprise favoriet. Feeën landschappen en zeemeerminnen onderwater werelden, een trouwerij op de paardenmanege, danschoreografieën worden uitgespeeld met 25 playmobile poppetjes. Spelen vergt creativiteit. En andersom: de creativiteit dooft uit als je stopt met spelen. Daarover schreef ik al eerder een blog.
Dromen
Laat je kind zijn of haar dromen vertellen. Vaak zit er een verborgen boodschap in een droom. Iets waar ze mee bezig zijn. Je kunt dromen weg wuiven ‘het betekent niks’, maar je hebt ze volgens mij om dingen te verwerken. Ik vind het prachtig als mijn dochter een droom verteld en zelf de link kan leggen waarom ze dit droomde. In je dromen kan je misschien dingen die je in het echt (nog) niet kan. Het kan je helpen om ‘out-of-the-box’ te denken. Misschien geeft het nieuwe ideeën waar je kind uit zichzelf niet aan gedacht zou hebben.
Toekomst
Moedig je kind aan te dromen over de toekomst. Welk beroep lijkt je gaaf om te doen als je groter bent? (Zeg alsjeblieft niet: wat wil je worden als je later groot bent? Je kind IS al iemand, het hoeft niks te worden.) Wat past er bij je hoe je nu bent? En laat ze alles naspelen. Het geeft ze een gevoel van binnen, klopt het? Past het bij me?
Fantasie
Ten slotte, moedig je kind aan veel fantasieverhalen uit te werken. Wat vindt je kind leuk? Schrijven? Vertellen? Of door te tekenen? Of met hulp van poppetjes? Het maakt niet uit. Heling verloopt via fantasie. Verwerken van alles wat er in hun leven gebeurt, gaat via fantasie. In hun fantasie is er geen pijn, ruzie, verdriet, uitsluiting. In hun fantasie durven ze zich wél uit te spreken tegen dat kind dat altijd aan het klieren of pesten is. Je fantasie kan je richten, een bepaalde kant op sturen. Als ze zich dat voor kunnen stellen, kunnen ze die werkelijkheid ook vorm geven. Wanneer zou ik iets wél durven, wat ik nu (nog) niet durf? Ze trekken die werkelijkheid dan als het ware naar zich toe. Dit heet de wet van de aantrekkingskracht. Help je kind daar ook in. Moedig het aan. Niks is fout bij fantasie. Je kan alles fantaseren, voelen hoe dat is en dan vervolgens beslissen wat je in werkelijkheid wel of niet durft. Het helpt je kind stevig te staan in deze (digitale) wereld vol polarisatie en onechtheid. Het leert ze om respectvol te gaan met andere meningen.
Zelfstandig
Het mooiste vind ik als mijn meiden zichzelf aanmoedigen. “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.” Zelfstandig proberen, zelfstandig leren. Dit kan wel op en neer gaan. Mijn oudste dochter is altijd super moedig, maar ook bij haar wordt groepsdruk nu steeds belangrijker. En dat levert soms interne conflicten op. In elke groeifase moet ze weer door een proces van zichzelf (uit)vinden en voelen hoe dat landt bij anderen. Jonge kinderen hebben vooral aanmoediging nodig om uit hun schulp te kruipen of om door te gaan op hun eigen pad. Zodat ze later zelf stappen durven te zetten en zichzelf leren aanmoedigen door te zetten.