De nervus vagus is een hersenzenuw die ontstaat vanuit de hersenstam. Het heeft een uitgang aan de voorkant van je hersenstam, de ‘ventrale vagus’ en een uitgang naar de achterkant van je hersenstam de ‘dorsale vagus’. De ventrale vagus gaat naar je gezicht, je ogen, je oren en je neus én… je hart! De dorsale vagus gaat vooral naar je buik en heeft verbinding met veel organen in je buik. Deze nervus vagus is heel belangrijk voor de regulering van al je lichaamsfuncties.
Veilige hechting
Wanneer je als kind veilig gehecht opgroeit, wordt je ventrale vagus ontwikkeld doordat je ouders je troosten en wiegen en zo je zenuwstelsel kalmeren. Zo leren ze je je zenuwstelsel te reguleren. Wanneer je ouders je niet troosten wordt de ventrale vagus onderontwikkeld en neemt de dorsale vagus het over. Het gevolg is een constant gevoel van onrust en onveiligheid in je lichaam. Het is een soort bevriezing en wordt de ‘dorsale staat’ genoemd. Deze staat wordt ‘normaal’, je weet niet beter, maar het ís niet normaal. Gabor Maté heeft dit uitgebreid beschreven in zijn boek “De mythe van normaal”.
Laten huilen
Er was een tijd dat het heel normaal was je kind te laten huilen als het moest gaan slapen. Het werd zelfs geadviseerd en gezegd dat het goed voor kinderen zou zijn. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan naar wat er met die kinderen gebeurt; ze kunnen zichzelf nog niet reguleren en omdat er niet naar hun gehuil wordt geluisterd, leren ze machteloosheid, ‘er komt toch niemand als ik huil of boos word’ en daarmee ‘ik hoor er niet bij’ of ‘ik doe er niet toe’. Kinderen hebben nl. 2 opties als ze zich niet prettig voelen: het ligt aan de ouder of het ligt aan mij. Omdat kinderen altijd loyaal zijn aan hun ouders, zullen ze altijd ervoor kiezen om de verbinding met de ouder in stand te houden. Ze kunnen ook niet anders, want ze zijn afhankelijk van de zorg van de ouder. En dus zullen ze beslissen ‘het ligt aan mij’. Dit gebeurt onbewust, het kind is nog te klein om dit bewust zo te kiezen. Maar zo kregen we vooral ‘brave’ kinderen die later pleasers worden of zelfs depressief. ‘Wat ik ook doe, er wordt toch niet naar mij geluisterd.’ Dat is de boodschap aan je kind als je het laat huilen.
Triest
Ik vind dit zó triest! Die ouders deden wat ze geadviseerd werd. Ze deden wat ze dachten wat goed was voor hun kind. En het brave stille kind bevestigde hen in hun idee dat het ok was wat ze deden.
Ik heb het geprobeerd
Ik heb zelf mijn dochter 1x laten huilen. Ik weet het nog heel goed. Ze was 14 maanden en we waren op vakantie. Ze vroeg veel aandacht en mijn man en ik waren moe. Laten we dan eens proberen haar te laten huilen tot ze zelf in slaap valt. Nu moet je weten dat onze dochter een super sterke eigen wil heeft en dat toen ook al had. En dus blèrde ze. Werd ze boos. En ze blééf schreeuwen en huilen. Ik kan me nog heel goed herinneren hoe ik me voelde die 3 kwartier. Ik voelde me afschuwelijk. Elke vezel in mijn lichaam wilde naar haar toe. Mijn moederhart voelde zich verscheurd. Ik kon het niet volhouden. En dus ging ik na 3 kwartier naar haar toe en troostte ik haar. En ik weet ook nog hoe blij en opgelucht ik was dat ik haar eindelijk weer in mijn armen had en haar kon troosten. Het is de natuurlijke weg. We zijn niet voor niks zo ‘bedraad’ dat we ons kind oppakken en troosten. Ik heb het nooit meer geprobeerd. Ik ben achteraf blij dat het niet gelukt is toen. Dat ze zo sterk was en blééf vragen. Ik herken die kracht en die sterke wil van haar nog steeds. En ik bewonder haar erom. En ik ben er dankbaar voor. Ik kan er zelf veel van leren. Ook al heb ik er ook regelmatig behoorlijk last van. 😉
Gevolgen dorsale staat
De gevolgen van het leven vanuit de dorsale staat zijn best heftig: pleasegedrag, conflictvermijding, geen aandacht voor eigen behoeftes, nieuwe ervaringen vermijden, aangeleerd sociaal gedrag, ‘doen alsof’, niet in het hier-en-nu kunnen zijn, moedeloosheid, hopeloosheid, leven op wilskracht, moeilijker herstellen van stress, constante vermoeidheid, moeilijk je grenzen bewaren/voelen, toxische schaamte, zelfkritiek, onverschilligheid, depressie. Je sluit jezelf af.
Bij je zijn
Terwijl alles wat je kind wil, is bij je zijn. Leren reguleren door jouw zelfregulatie. Als jij rustig bent en je kind desnoods constant bij je draagt, dán leert je kind door co-regulatie zelfregulatie. Boy, had ik dat geweten. Dat had mij en mijn dochter veel stress gescheeld.
Gevolgen ventrale staat
Veilige hechting zorgt dus voor een ‘ventrale staat’. Die ventrale vagus die in contact staat met oren, ogen, neus en gezicht en het hart! Hoe maakt een kind contact en verbinding? Door te kijken, te ruiken en te luisteren naar de ouders. Kirrende geluidjes, oogcontact, lachen, knuffelen, huid op huid contact. Zo voelt een kind zich veilig en wordt die hersenzenuw aan de voorkant goed ontwikkeld. De directe weg naar het hart… Zo prachtig. En de gevolgen daarvan zijn: verbinding, gezondheid, welzijn, je veilig voelen, interesse in het leven, goede sociale contacten, open staan voor nieuwe ervaringen, innerlijk vrede.
Zelfregulatie
Gelukkig kunnen we ook leren onszelf te reguleren. En daardoor alsnog de ventrale vagus te ontwikkelen. Het vraagt lichaamsgerichte therapie, ademwerk en heel veel zelfcompassie. Massage is een eerste stap en ik vind het heel fijn om daarbij te kunnen helpen. App mij op 06 1256 4052 of mail@heleenbuikema.nl.
Bronnen:
Cursus Jeugdtrauma van Jan Bommerez
De mythe van normaal van Gabor Maté
Traumasporen in lichaam, brein en geest van Bessel van de Kolk