Mijn visie op onderwijs

Verlangen

Ik werk mee aan Leraar in de buurt vanuit het verlangen iets anders voor mijn eigen kinderen te creëren. Omdat wat ik nu zie gebeuren op school niet het beste is voor mijn kind. Het is niet wat ze werkelijk nodig hebben om op te groeien en tot volledige ontplooiing te komen. Wat ik wens voor mijn kinderen op school is: meer creativiteit, meer buiten in de natuur, meer werken met de handen en het lichaam in plaats van met het hoofd. Meer spelend leren. Meer vanuit intrinsieke motivatie. Minder focus op gehoorzaamheid, regels en protocollen volgen en geen toetsen.

Intrinsieke motivatie

Als we allemaal worden beoordeeld op een en hetzelfde, vooral taal en rekenen, zullen er kinderen zijn die heel goed scoren en kinderen die slecht scoren. Een stukje intelligentie wordt dan gemeten. Maar kinderen die ergens anders goed in zijn, denken dat ze dom zijn. Zie hiervoor het plaatje met de dieren: If you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid. Dat is wat er nu gebeurt op school. Ondanks alle goede intenties van vele leerkrachten. Kinderen gaan hun best doen dingen te leren waar ze niet blij van worden, waarbij hun intrinsieke motivatie hen niet ondersteunt en verder helpt. Het kind zal zijn hele schooltijd nooit ‘vliegen’. Dat is nogal wat. Op wilskracht doen ze dan hun lesjes, om gehoorzaam te zijn. Ze doen misschien wel vreselijk hun best voor iets waar ze niet goed in zijn. Dus veel energie en weinig resultaat. Dan is de logische reactie om te denken dat ze dom zijn. Hun motivatie is weg. En zo verliezen ze hun creatiekracht. Dat vind ik intens verdrietig.


Spelen spelen spelen

Ik denk dat kinderen moeten spelen! Dat ze daar het allermeest van leren. Hun creativiteit ontwikkelen. Tot in de puntjes. Zo ver als ze willen gaan. Als ze iets tegen komen waarbij ze lezen/schrijven of rekenen nodig hebben dan gaan ze dat vanzelf gaan leren. Dan gaan ze vanuit intrinsieke motivatie op zoek naar dat wat ze nodig hebben om verder te komen in hun spel. Die intrinsieke motivatie is super belangrijk. Geen lesjes maken om het lesjes maken, maar doen wat nuttig is. Doen wat je nodig hebt om je doel te bereiken. Kinderen hebben geen standaard lessen uit een boek nodig. Ze hebben speelruimte nodig. Creatieve dingen doen. Veel in de natuur zijn.

In hun spel kunnen kinderen leren hoe ze kunnen samenwerken met aandacht voor de groep als geheel én voor ieder individu, hoe ze met tegenslagen omgaan, hoe ze met andere meningen omgaan.


Stoppen met toesten

Ik wil graag dat ouders en leerkrachten stoppen met het vergelijken van kinderen onderling, geen toetsen/testen dus! Ja dat is spannend, maar waarom is dat eigenlijk zo spannend? Volgens mij vooral omdat wij niet anders gewend zijn. Omdat we kinderen willen indelen in het huidige systeem. Maar welk nut hebben die testen, welk nut heeft die huidige indeling nu voor kinderen? Het vergelijken van kinderen levert vooral onzekerheid of arrogantie op. En kennis over één specifiek onderdeel dat een kind al dan niet goed kan. Vele andere onderdelen van het leven worden niet getoetst en zo raakt het beeld scheef. Cito toetst bijvoorbeeld allerlei zaken niet: creativiteit, flexibiliteit, kritisch denkvermogen, inlevingsvermogen, daadkracht, leiderschap, moed, humor, veerkracht, zelfstandigheid, ondernemendheid, mededogen, verwondering, (zelf)reflectie, nieuwsgierigheid, samenwerken, betrouwbaarheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid. Zaken die mijns inziens belangrijker, maar toch minstens net zo belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het kind dan dat kleine stukje intelligentie.


Onderwijsvernieuwing

Leerkrachten hebben onvoldoende tijd om echt naar onderwijsvernieuwing te kijken. Ze hebben het druk met het kindervolgsysteem, met toetsen, met verslagen en plannen schrijven. Het punt is dat ze denken en daarin ook gewaardeerd en gestimuleerd worden, dat ze hun werk goed doen als alle testen zijn afgenomen, de verslagen, rapporten en plannen klaar zijn en de kinderen voldoende scoren op de tests. En dan worden zelfs de scholen met elkaar vergeleken! Alsof dat een school een goede school maakt. Omdat kinderen daar een hoge score halen op een bepaald stukje intelligentie.

De leerkrachten vergeten door al deze zaken om te kijken wat een kind écht nodig heeft. Ik vind dat ze hun werk pas goed doen als ze elk kind individueel werkelijk zien. Als ze snappen hoe een kind in elkaar zit, als ze werkelijk zien wat het kind nodig heeft. Als het lukt om kinderen te leren samenwerken, respect te hebben voor elkaar en elkaars mening, als ze elk de ruimte geven te groeien, als elk kind zijn eigen talent ontdekt en ontwikkelt.


Systeem

Velen vergeten of hebben geen tijd om kritisch te zijn, om te kijken wat het beste is voor het kind. Bijna alle leerkrachten hebben dit werk gekozen vanuit liefde voor kinderen, dat is voelbaar. Gelukkig! Maar ik vind dat ze meer het kind zouden moeten dienen in plaats van het ministerie. Dat is moeilijk, omdat ze in een afhankelijke positie zitten, omdat het ministerie hen betaalt én beoordeelt. Dat systeem klopt niet. Het systeem is leidend geworden in plaats van dienend. Het systeem moet te allen tijde gevolgd worden in plaats van dat het ondersteunend is aan het leerproces van elk individueel kind. Er passen zoveel kinderen niet in het huidige schoolsysteem. Zo veel kinderen voelen zich niet veilig op school, kunnen hun creativiteit niet kwijt, worden te weinig uitgedaagd of juist overvraagd, raken gedemotiveerd en doen alleen nog wat ze moeten doen en haken verder af. Dat is zó zonde. Het breekt hun creatiekracht en hun zelfvertrouwen af.


Het gaat dus eigenlijk niet om de leerkrachten. Al zouden ze gezamenlijk wel een verschil kunnen maken als ze niet langer het systeem zouden dienen, maar werkelijk de kinderen zouden dienen. Gelukkig zijn die leerkrachten er ook zeker. Leerkrachten die heel goed naar kinderen kijken en wat ze nodig hebben. Alle credits voor hen die zo hun best doen in het systeem. Om de kinderen toch te geven wat ze nodig hebben ondanks alle dingen die ‘moeten’ volgens het systeem.


Plannen

Het systeem gaat dit niet veranderen. Vanuit het ministerie komen er juist alleen maar plannen om kinderen juist meer te toeten en te vergeleken en meer naar de basis van alleen taal en rekenen. “Het niveau van dit of dat moet omhoog”. Minder projecten, minder bijzondere dingen. Kinderen leren zo lesjes te maken, goede cijfers te halen en te gehoorzamen. Ze worden in een systeem geduwd waar eigenlijk niemand meer in past.


Alternatief onderwijs

Ik zie als uitweg dat er alternatieven komen voor ouders en hun kinderen. De B3-scholen schieten als paddenstoelen uit de grond, particulier, democratisch. Helaas zijn deze nog erg duur. Dergelijke scholen en ook thuisonderwijs zouden makkelijker toegankelijk en (financiële) ondersteuning moeten krijgen mijns inziens, zonder dat zij moeten inboeten op hun visie of hun manier van werken. Ook een mogelijkheid is zelf leraren inhuren op de vakken waar hun kinderen behoefte aan hebben. Op basis van hun interesses en hun intrinsieke motivatie. Dat kan straks via Leraar in de buurt. Om kinderen (deels) van de reguliere school te halen, dat is een grote spannende stap, dat weet ik uit ervaring. Maar kijk naar wat je kind nodig heeft. Wat voor je kind de beste mogelijkheid is. We doen het voor hen. Zodat zij gelukkiger, krachtiger en zelfbewuster worden en betere kans hebben hun plek te vinden in onze maatschappij. De plek die hen op het lijf geschreven is. Daar doe ik het in ieder geval voor.


Deze visie past dit bij mijn holistische levensvisie die tot uiting komt in mijn praktijk als Gezins- en Kindercoach, zie www.heleenbuikema.nl. Door mijn gratis e-book te downloaden ontvang je ook mijn blog ongeveer 2-wekelijks in je mailbox.