Ken jij de 10-jarige sprong?
Rond hun 10e levensjaar maken kinderen een sprong. Het proces begint rond het 8e levensjaar en kan duren tot het 12e, tijdens de schoolkind-tijd dus. Het is de sprong van de veilige binnenwereld, het gezin, naar de spannende buitenwereld. Hun droomwereld waarin alles mooi, veilig en goed is, spat uiteen. Ze ontdekken dat de wereld niet zo mooi is als ze hadden gedacht. Ze realiseren zich dat het in andere gezinnen anders toegaat dan bij hen thuis.
Onveilig opgegroeid
Natuurlijk groeien er kinderen op in onveilige situaties. Wat verdrietig is, is dat ze hun onveilige situatie als ‘veilig’ ervaren. Ze weten niet beter. Het is wat ze kennen. Het is hun ‘normaal’. Het is een schijngevoel van veiligheid. Echter ook deze kinderen maken deze sprong. Van onveilig dat veilig voelt, naar een wereld die nog onveiliger is. Die wereld zal eerst misschien soms veiliger voelen dan thuis, maar het zal nooit helemaal veilig worden. Omdat deze kinderen op jonge leeftijd geen veilige basis hebben gekregen, zal dit waarschijnlijk hun leven lang een thema blijven. Ze hebben niet geleerd veiligheid te voelen in zichzelf, in hun hart. Ze zijn niet gerustgesteld. Deze kinderen zullen in hun latere leven waarschijnlijk altijd blijven zoeken naar veiligheid tenzij ze dit trauma actief zullen doorvoelen, verwerken en leren veiligheid in zichzelf te vinden. Wat een flinke klus is, maar gelukkig niet onmogelijk.
Fysieke aspect
Veilig of onveilig gehecht, alle kinderen zullen deze sprong maken. Er zit ook een fysiek aspect aan deze sprong. Het hart gaat langzamer pompen, wat betekent dat er per slag meer zuurstof doorgepompt moet worden. Dit is een enorme lichamelijke verandering, wat vaak hoofdpijn of buikpijn kan opleveren. Niet ineens natuurlijk, maar geleidelijk vertraagd de hartslag.
In de war
Mentaal gezien zijn kinderen in de war. Het ene moment voelen ze zich nog klein en willen ze weg kruipen in de veiligheid van knuffels van papa en mama. Het andere moment zijn ze ineens al super groot en wijs en wijzen ze je als ouder af. Ze moeten de ruimte krijgen hun eigen wereld te creëren. Dat is super spannend. Het kind leert omgaan met eigen verantwoordelijkheid. Dat gaat niet ineens en dus zal je kind op en neer gaan, wordt je kind heen en weer geslingerd tussen emoties die horen bij het zoeken naar veiligheid en dingen zelfstandig willen doen.
Begrip
Voor ouders is het toverwoord hier begrip.
Toon begrip als je kind wil praten over hoe het vroeger bij jou ging. Vertel het gerust, maar geef vooral antwoord op de vraag en niet heel veel meer informatie. Niet gelijk jouw hele levensverhaal, maar beantwoordt de vragen. Kinderen vragen waar ze aan toe zijn. Soms denken ze er een tijdje over na en komen ze dan met de volgende vraag, de volgende stap. Je merkt het vanzelf: als je kind afhaakt met luisteren, vertel je teveel. Als je niet genoeg vertelt, zal het meer vragen stellen.
Toon begrip als je kind ineens heel boos is. Onbegrip zal je kind niet tegenwerken in het proces waar het inzit.
Toon begrip voor angst en onzekerheid. Veeg het niet van tafel. Je kind stelt zich niet aan!
Toon begrip als je kind zelf ook niet weet waarom het tegenstrijdige gevoelens uit.
Toon begrip als je kind overprikkeld is.
Toon begrip als je kind ineens weer speelt met knuffels. Vergeet niet, we worden oud omdat we stoppen met spelen, we stoppen niet met spelen omdat we oud worden. Zie hier mijn blog over spelen.
Toon begrip als je kind ineens weer in bed plast.
Toon begrip als je kind niet weet wat het moet kiezen.
Toon begrip als je kind ineens niet meer wil eten wat het eerder wel gewoon at.
Toon begrip als je kind niet weet waarom het zich somber of verdrietig voelt. Sommige kinderen willen zelfs dood! Op deze leeftijd komt het regelmatig voor dat een kind zegt dood te willen. Het wil niet echt dood, maar het kan niet goed omgaan met deze onzekere, verwarrende tijd. Het leven is niet altijd maakbaar. Soms is het gewoon even niet leuk. Leer je kind te accepteren dat wat er is en geduld op te brengen. Morgen kan alles anders voelen.
Toon begrip als je kind ineens minder goed luistert, niet meer alles van jou als waarheid aanneemt, kritisch wordt op jou en alles wat je zegt en doet.
Toon begrip, ook als er geen land met je kind te bezeilen is.
Toon begrip als je kind dingen zelfstandiger wil doen, ook al lukt het nog niet. Toon ook begrip voor teleurstelling.
Toon begrip als je kind een ander kind pest. Leg uit dat elk kind zich onveilig voelt en op zoek is naar controle. Natuurlijk is pesten niet ok, maar veroordeling hier maakt dat het kind zichzelf zal veroordelen. Toon begrip én begrens. Belangrijk is hier om de juiste balans te vinden tussen begrip en begrenzen.
Puberteit
Na deze verwarrende periode komt de (pre)puberteit en je wil je kind klaar stomen voor die tijd. De tijd waarin je kind steeds meer groepsdruk zal ervaren. Begrip in de schoolkind-tijd zal meer rust en zelfverzekerdheid opleveren in de puberteit. Begrip zal maken dat je kind ook meer begrip voor zichzelf zal kunnen opbrengen in de onzekere puberteit. Het is dus super belangrijk.
Mijn dochters
Mijn jongste dochter is net 8 geworden en staat dus aan de start van de sprong. Ze komt de laatste tijd steeds vaker alleen op de fiets thuis als ze bij een vriendinnetje heeft gespeeld. Ze gaat af en toe alleen een boodschapje doen voor mij. Ze speelt vaker alleen boven in haar kamer, ze heeft behoefte aan alleen zijn.
Ze vertelt over hoe het thuis toe gaat bij haar vriendinnetjes.
Ze stelt steeds vaker vragen over hoe het was toen ik klein was. Best confronterende vragen soms, maar dat is ok.
Ze klaagt regelmatig over buikpijn.
En ze is soms verdrietig, somber ’s avonds. Heeft nog heel veel knuffels nodig. Ze wil horen dat het is ok, dat zij ok is.
Mijn oudste dochter is bijna 12 en heeft de sprong duidelijk gemaakt. Ze wordt volwassener, stelt andere vragen. In plaats van ‘hoe gaat dit of dat’ vraagt ze nu ‘hoe komt het dat’. Zij krijgt steeds meer last van groepsdruk. Bijzonder om te zien dat ze een paar jaar geleden zo moedig was en zonder gêne durfde te zeggen wat ze vond, ook al vond de hele klas iets anders. Nu houdt ze vaker haar mond omdat ze niet buiten de boot wil vallen, niet anders wil zijn. Ook hier is opnieuw begrip nodig. Het is logisch dat ze zich meer aantrekt van haar leeftijdsgenoten. Dat hoort bij de puberteit.
Kernverlangens geven
Ik werk veel met deze kernverlangens. Als mijn dochters ergens mee zitten, voel ik even van binnen wat er nodig is. Is het alleen geruststelling? Begrip? Acceptatie? Etc. Ik zet dan bewust dit in. Bijvoorbeeld ‘Ik begrijp dat je je nu rot voelt, dat zou ik ook doen (geruststelling, begrip, erkenning en bevestiging). Het is wat het is, we kunnen het nu niet veranderen (acceptatie). Maar morgen is een nieuwe dag, zullen we kijken hoe je je dan voelt? Probeer maar te denken aan de leuke dingen. Waar kunnen we dankbaar voor zijn, ondanks dat het nu even niet leuk is? (aanmoediging).’ Ik vind het een sport te zoeken naar het juiste kernverlangen op het juiste moment. Het helpt mij en mijn kinderen door moeilijke momenten en te genieten van de fijne momenten.
Kernverlangens voor jezelf
Je kan jezelf natuurlijk ook respect, acceptatie en waardering geven. Best belangrijk ook, zelfcompassie is een voorwaarde om je goed te voelen. Maar mooier nog vind ik: als je behoefte hebt aan respect, geef het weg! Geef iemand anders respect en vertel hem of haar waarom. Vertellen is natuurlijk fijn, maar een berichtje sturen kan ook heel goed. Heb je behoefte aan waardering, geef iemand anders waardering. Je zal zien dat je positieve reacties terug zal krijgen. Liefde is het enige dat zich vermeerderd als je het deelt. Alle kernverlangens samen is liefde. Als je kernverlangens ‘weg geeft’, zal je ze ook terug ontvangen. Probeer maar.